Mỹ Latinh: Ứng phó dịch bệnh trên cá rô phi bằng công cụ di truyền học

Áp lực dịch bệnh 

Streptococcus agalactiae 1a là chủng vi khuẩn nghiêm trọng nhất đối với ngành cá rô phi nuôi tại khu vực Mỹ Latinh, ảnh hưởng đến tất cả các giai đoạn sống, từ cá con đến cá bố mẹ. Ngoài ra, còn nhiều dịch bệnh khác cũng gây thiệt hại nặng nề không kém như virus hoại tử lá và thận (ISKNV), Tilapia Lak Virus (TiLV), Francisella và chủng Streptococcus khác. 

Cá giống được chọn lọc di truyền giúp nông dân vượt qua áp lực dịch bệnh. Ảnh GenoMar

Nhiều vùng nuôi rô phi trên thế giới cũng đối mặt thách thức tương tự từ những mầm bệnh khác nhau. Nguyên nhân chung dẫn đến dịch bệnh bùng phát do chất lượng nguồn nước, nhiệt độ cao và an toàn sinh học kém. Các hãng sản xuất rô phi nhanh chóng nhận ra rằng an toàn sinh học trong trại giống và ương dưỡng là yếu tố quan trọng nhất quyết định thành bại của vụ nuôi. Nếu cá bố mẹ nhiễm bệnh sẽ ảnh hưởng đến toàn bộ kế hoạch sản xuất và gây thiệt hại nghiêm trọng từ quá trình sản xuất giống đến nuôi thương phẩm. 

Nông dân có thể tăng lợi nhuận nuôi cá rô phi nếu họ được tiếp cận giống cá chọn lọc di truyền, chất lượng cao và an toàn sinh học. Tuy nhiên, các chương trình chọn lọc di truyền nội bộ thường tốn kém và rủi ro, nhất là ở những khu vực chịu nhiều áp lực dịch bệnh. Do đó, nhiều trại nuôi lựa chọn hợp tác với các công ty chuyên về di truyền học. Carlos López, Giám đốc thương mại tại công ty Spring Genetics khuyên người nuôi cá rô phi nên chuẩn bị sẵn giải pháp bảo vệ vật nuôi trước các mối đe dọa dịch bệnh tiềm ẩn. 

Những cải tiến mới nhất 

Spring Genetics đang nghiên cứu thế hệ giống rô phi thứ 12 và dự kiến tung sản phẩm mới ra thị trường vào tháng 6/2024. Các chỉ thị di truyền cho thấy khả năng kháng Streptococcus iniae đã được xác định và hiện đang được áp dụng trong các chương trình chọn lọc nhân tạo của Spring Genetics. “Lợi ích của việc sử dụng công cụ gen để kháng Streptococcus iniae đó là không ảnh hưởng tiêu cực đến việc lựa chọn các tính trạng khác nhờ độ chính xác cao. Lựa chọn gia hệ mang lại hiệu quả rất cao nên Spring Genetics duy trì giải pháp này hàng năm”, Carlos López cho biết.

Streptococcus agalactiae 1a, mầm bệnh mới nhất đã được thử nghiệm trong các mô hình thách thức dịch bệnh của Spring Genetics và Cơ quan nghiên cứu Nông nghiệp, thuộc Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA-ARS). Lopez cho biết họ đã phát hiện khả năng di truyền tính trạng kháng mầm bệnh này. “Chúng tôi đã bổ sung khả năng kháng bệnh TiLV ở thế hệ thứ 11 và kết quả khả quan trong thử thách dịch bệnh. Hiện nông dân chủ yếu nuôi rô phi đực đơn tính. Spring Genetics cũng đang tiến gần hơn giải pháp di truyền để tạo ra giống rô phi có tốc độ thành thục sinh dục chậm hơn nhưng tăng trưởng nhanh hơn”. 

Gần đây, Spring Genetics đã mua lại Benchmark Group và tiếp quản chương trình nhân giống rô phi sông Nile tiên tiến nhất của Benchmark Group xây dựng từ năm 2010. Thị trường rô phi toàn cầu đang cần các giống an toàn sinh học, sạch bệnh và được chọn lọc nhân tạo kỹ càng, López nói. 

Spring Genetics đang hợp tác với Benchmark Genetics để thúc đẩy chương trình nhân giống chọn lọc trên cá rô phi. Theo đó, công ty sẽ tiếp tục chương trình chọn lọc gia hệ và hợp tác với cơ sở nghiên cứu USDA- ARS trong các mô hình thử thách dịch bệnh nhằm tạo ra các giống mới có khả năng chống chịu mầm bệnh tốt hơn. 

“Ngành rô phi còn phải đối mặt nhiều áp lực dịch bệnh phía trước. Trong trung hạn, chúng tôi chắc chắn nông dân sẽ giải quyết được vấn đề này nhờ vào những sản phẩm cá giống được chọn lọc di truyền. Sử dụng sức mạnh của khoa học là giải pháp hữu hiệu nhất để giải quyết khó khăn hiện tại và tương lai, đồng thời gia tăng lợi nhuận cho nông dân”, López kết luận. 

Tuấn Minh (Theo Fishfarmingexpert)