Cá chạch lấu: Giải pháp kinh tế mới trong chuyển đổi mô hình thủy sản nông hộ

Thành công nhờ kỹ thuật hiện đại

Từng loay hoay với các mô hình thủy sản truyền thống, giờ đây, anh Nguyễn Phúc Mến (phường Bình Minh, tỉnh Tây Ninh) đã trở thành điển hình trong phong trào làm kinh tế từ cá chạch lấu. Bằng cách nuôi trong bể nổi lót bạt và áp dụng quy trình bán công nghiệp, mô hình của anh Mến không chỉ cho thu nhập cao mà còn thu hút sự quan tâm của nhiều đoàn nông dân từ khắp Đông Nam Bộ đến tham quan, học hỏi.

Khởi đầu năm 2019, sau một thời gian học hỏi kỹ thuật nuôi tôm thẻ trong bể nổi ở Đồng bằng sông Cửu Long, anh Mến mạnh dạn đầu tư 6 bể nuôi nổi, diện tích 176 m²/bể, thả 28.000 con giống cá chạch lấu. Với kiến thức tích lũy và sự đồng hành kỹ thuật từ Trung tâm Khuyến nông tỉnh, anh từng bước kiểm soát hiệu quả quy trình nuôi: xử lý nước trước khi thả cá, đảm bảo ôxy đầy đủ bằng hệ thống máy tạo ôxy, theo dõi sát quá trình phát triển của cá.

Với giá bán dao động từ 200.000 – 260.000 đồng/kg, sau khi trừ chi phí, mô hình này mang về lợi nhuận khoảng 40.000 – 50.000 đồng/kg. Hiện nay, anh Mến duy trì 12 ao nổi, sản lượng trung bình 1,5 tấn/vụ, cho thu nhập ít nhất 700 triệu đồng mỗi năm.

Theo bà Hồ Ngọc Trâm, Trung tâm Khuyến nông tỉnh Tây Ninh, cá chạch lấu không những dễ nuôi, ít dịch bệnh mà còn không bị ràng buộc bởi thời vụ. Đặc biệt, cá càng lớn càng có giá trị. Nuôi trong mô hình bể lót bạt giúp dễ dàng kiểm soát môi trường, phòng bệnh, nâng cao tỷ lệ sống và chất lượng thương phẩm.

“Tây Ninh có lợi thế nguồn nước dồi dào, hệ thống thủy lợi phong phú. Với sự hỗ trợ từ khuyến nông, bà con có thể tiếp cận mô hình này dễ dàng, kể cả với những hộ ít vốn – chỉ cần xử lý nước tốt, bổ sung ôxy đầy đủ thì cá sẽ phát triển khỏe mạnh”, bà Trâm chia sẻ.

Không chỉ Tây Ninh, tại xã Hàm Thuận Nam (tỉnh Lâm Đồng), mô hình nuôi cá chạch lấu cũng đang chứng minh hiệu quả kinh tế nhờ ứng dụng công nghệ tuần hoàn nước. Anh Trần Thế Diễn – một hộ nông dân từng thất bại với cách nuôi truyền thống, đã chuyển mình khi mạnh dạn áp dụng hướng dẫn kỹ thuật từ Trung tâm Khuyến nông địa phương.

Với ao nuôi 1.000 m², anh Diễn thả 600 con cá giống, kết hợp hệ thống lọc tuần hoàn, thay nước định kỳ, duy trì nhiệt độ ao từ 26 – 280C. Cá được cho ăn 2 lần/ngày bằng cám công nghiệp, dưới ao thả ống tre để cá tụ đàn – đúng theo tập tính sinh học của loài cá này.

Sau khoảng 10 tháng, anh thu hoạch 1,2 tấn cá thương phẩm, giá bán 160.000 – 200.000 đồng/kg, lợi nhuận đạt trên 90 triệu đồng mỗi vụ. “Giai đoạn đầu cá có thể hao hụt, nhưng từ tháng thứ ba, khi cá quen môi trường, tỷ lệ sống tăng rõ rệt. Nuôi cá chạch lấu không khó, chỉ cần kiên trì và làm đúng kỹ thuật”, anh Diễn cho biết.

Mở hướng cho nghề nuôi thủy sản bền vững

Nuôi cá chạch lấu là hướng đi mới trong cơ cấu lại ngành nông nghiệp địa phương, không chỉ giúp người dân tăng thu nhập mà còn góp phần đa dạng hóa các loài thủy sản nước ngọt.

Thành công bước đầu của cá chạch lấu đang khích lệ các địa phương nghiên cứu mở rộng sang các đối tượng tiềm năng khác như cá chình bông, cá thát lát, cá bống tượng… ứng dụng công nghệ lọc tuần hoàn nhằm tối ưu nguồn nước và bảo vệ môi trường.

Điểm sáng đáng chú ý là sự đồng hành chặt chẽ của hệ thống khuyến nông từ tư vấn mô hình, chuyển giao kỹ thuật đến hỗ trợ giống, thức ăn và đầu ra. Điều này đã tạo dựng niềm tin và động lực để nông dân dám thay đổi, tiếp cận với mô hình nông nghiệp hiện đại, tiết kiệm chi phí và thân thiện với sinh thái.

Từ một loài cá từng ít được chú ý, cá chạch lấu nay trở thành “át chủ bài” trong chiến lược nuôi thủy sản giá trị cao ở nhiều địa phương. Khi nông dân có kiến thức, có sự đồng hành kỹ thuật và có thị trường đầu ra ổn định, mô hình cá chạch lấu không chỉ là câu chuyện làm giàu – mà còn là hành trình phát triển bền vững, xanh và hiện đại của ngành nông nghiệp Việt Nam.

Minh Khuê