Hà Tĩnh: Biến ruộng trũng thành “ao vàng” với mô hình nuôi ốc bươu đen

Trong bối cảnh canh tác lúa tại các vùng trũng thường xuyên đối mặt ngập úng, chi phí tăng mà lợi nhuận giảm, việc tìm kiếm cây–con nuôi phù hợp điều kiện địa phương trở nên cấp thiết. Từ năm 2022, sau khi tham khảo nhiều mô hình trong và ngoài tỉnh, ông Hoàng Trọng Sỹ bắt đầu thử nghiệm nuôi ốc bươu đen trên 1.500 m² đất vườn sẵn có. Ưu điểm của đối tượng nuôi này là dễ chăm, đầu tư ban đầu không lớn, tận dụng được mặt nước tự nhiên.

Những vụ nuôi đầu cho kết quả khả quan đã củng cố niềm tin để gia đình tiếp tục mở rộng. Ông bà mạnh dạn chuyển đổi thêm phần ruộng lúa thấp trũng, kém hiệu quả sang làm ao, nâng tổng diện tích nuôi lên hơn 3.500 m². Khâu hạ tầng được chú trọng ngay từ đầu: bờ ao, cống cấp – thoát nước được thiết kế chắc chắn; đáy ao xử lý kỹ bằng vôi để khử mầm bệnh, ổn định pH; nguồn nước đầu vào được lọc, đảm bảo độ sạch cần thiết nhằm hạn chế dịch bệnh phát sinh.

Ông Sỹ kiểm tra ốc bươu đen thương phẩm. Ảnh: Trung tâm khuyến nông Hà Tĩnh

Trên mỗi ao, ông Sỹ đóng cọc bê tông, căng lưới đen che phủ. Lớp lưới giúp giảm nhiệt vào mùa nắng và giữ ấm khi trời lạnh, tạo môi trường ổn định. Bèo, rau thủy sinh và hoa súng được thả bổ sung, vừa làm thức ăn tự nhiên, vừa cung cấp nơi trú ẩn, sinh sản cho ốc. Nhờ cách làm bài bản, các ao nuôi giữ được màu nước trong, ít biến động, hạn chế rủi ro đáng kể. 

Theo chia sẻ của ông Sỹ, ốc bươu đen là loài “dễ tính” nhưng muốn đạt hiệu quả cao phải nắm vững đặc tính sinh học. Vị trí nuôi cần nguồn nước thuận lợi, không nhiễm phèn; nước ao phải thay định kỳ tùy thời tiết và mật độ thả. Thức ăn chủ yếu là nguồn tự nhiên trong ao, có thể bổ sung thêm rau xanh, củ quả. Tuy nhiên, việc cho ăn phải vừa đủ, tránh dư thừa gây bẩn nước, ảnh hưởng tiêu hóa của ốc. Một lưu ý khác là không dùng phân chuồng tươi xuống ao; nếu cần cải tạo, phải ủ hoai kỹ lưỡng để tránh mầm bệnh.

Nhờ chăm sóc đúng kỹ thuật, đàn ốc phát triển nhanh, sinh sản mạnh. Trung bình mỗi năm, gia đình ông Hoàng Trọng Sỹ thu về hơn 3 tấn ốc thương phẩm. Với giá bán dao động 70.000 – 80.000 đồng/kg, sau khi trừ chi phí, mô hình mang lại khoảng 200 triệu đồng/năm – con số đáng kể nếu so với canh tác lúa trên cùng diện tích đất trũng trước đây. Nguồn thu ổn định giúp ông bà tái đầu tư hạ tầng, củng cố quy trình và mở rộng liên kết tiêu thụ.

Điểm đáng chú ý là gia đình không những bán ốc thương phẩm mà còn chủ động nhân giống, điều này giúp giảm chi phí đầu vào, đồng thời tạo nguồn cung con giống cho bà con trong xã có nhu cầu phát triển mô hình. Nhờ đó, chuỗi sản xuất ốc tại địa phương dần hình thành theo hướng khép kín, từ giống – nuôi – tiêu thụ. 

Bà Nguyễn Thị Thanh Tiếu, Chủ tịch Hội Nông dân xã Đức Thọ, cho biết địa phương đang khảo sát để nhân rộng, đồng thời kết nối tập huấn kỹ thuật, hỗ trợ đầu ra và hướng tới hình thành tổ hợp tác nuôi ốc. Khi có sự đồng hành về kỹ thuật và thị trường, mô hình sẽ có điều kiện phát huy lợi thế, thu hút thêm hộ tham gia.

Từ góc độ sinh kế, nuôi ốc bươu đen phù hợp với nhiều nhóm lao động nông thôn, nhất là người lớn tuổi hoặc hộ thiếu vốn. Quy trình nuôi không đòi hỏi máy móc phức tạp, chủ yếu là kiểm soát môi trường nước, chăm thức ăn và vệ sinh ao định kỳ. Đặc biệt, đối tượng nuôi thích nghi tốt với điều kiện ao ruộng trũng – diện tích vốn khó canh tác hiệu quả khi tình hình thời tiết cực đoan ngày càng gia tăng. 

Minh Khuê