Bắc Ninh: Nuôi cá lồng đưa nông dân thoát nghèo, làm giàu

Cá to, giá tốt – thu tiền triệu mỗi lồng

Những ngày tháng Bảy, không khí lao động của người dân ven sông Đuống tỉnh Bắc Ninh lại trở nên nhộn nhịp hơn bao giờ hết. Đây là thời điểm chính vụ thu hoạch cá lồng – mùa vụ lớn nhất trong năm, hứa hẹn mang lại một “mùa vàng” no ấm cho hàng trăm hộ nuôi cá trên khúc sông trù phú này.

Dưới cái nắng gay gắt của mùa hè, những chiếc xe tải chờ sẵn bên bến sông, từng mẻ cá thương phẩm được kéo lên từ các lồng bè, chuyển nhanh ra thị trường. Ông Vũ Văn Chiến – Giám đốc Hợp tác xã nuôi trồng thủy sản Chiến Thắng (xã Phù Lãng) chia sẻ: “Năm nay mỗi lồng cá diêu hồng lãi khoảng 50–60 triệu đồng. Thời tiết thuận lợi, giá cá lại tăng, nên bà con ai cũng phấn khởi. Nhất là sau thiệt hại do bão Yagi năm ngoái, đợt thu hoạch này thực sự là cú hích quan trọng giúp người dân vực dậy”.

Nông dân Bắc Ninh thu hoạch cá lồng. Ảnh: PV

Cách đó không xa, ông Nguyễn Văn Trách – một trong những hộ nuôi quy mô lớn với hơn 100 lồng cá vừa hoàn tất thu hoạch hơn 11 tấn cá chỉ trong một buổi sáng.  Hiện các loại cá nuôi chủ lực trên sông Đuống gồm diêu hồng, rô phi, chép giòn, trắm đen, lăng đen, ngạnh… Trong đó, cá diêu hồng được xem là “át chủ bài” nhờ dễ nuôi, ít dịch bệnh, thời gian thu hoạch nhanh (sau 5–6 tháng đạt trọng lượng 0,4–0,5kg). Hợp tác xã Chiến Thắng hiện có 420 lồng nuôi, trong đó cá diêu hồng chiếm hơn 140 lồng, riêng sản lượng đầu vụ đã đạt hơn 50 tấn – tăng rõ rệt so với cùng kỳ năm ngoái.

Tại thị xã Quế Võ, ông Trần Văn Vang – chủ hộ nuôi 19 lồng cá chép đang tất bật bán cá thương phẩm để kịp chuyển phần còn lại sang lồng ép giòn, phục vụ thị trường dịp Tết. “Giá cá giòn bao giờ cũng cao hơn, lại hút hàng. Cá chép nhà tôi nuôi 5–6 tháng, giờ mỗi con đạt 3–4 kg rồi”, ông Vang cho biết.

Một yếu tố giúp nghề nuôi cá lồng ngày càng ổn định là đầu ra vững chắc. Ông Nguyễn Văn Đoàn thương lái chuyên thu mua cá vùng Bắc Ninh cho biết: “Chúng tôi gom cá từ các bến ven sông, đưa về tiêu thụ ở nhiều tỉnh như Hải Phòng, Ninh Bình, Hưng Yên… Năm nay giá cá tăng, nhưng nguồn cầu vẫn đều. Cá lồng ở đây đẹp mã, khỏe mạnh, dễ tiêu thụ hơn cá ao”.

Sự ổn định về đầu ra cùng chất lượng cá ngày càng nâng cao là cơ sở để khẳng định vị thế của sản phẩm cá lồng sông Đuống trên thị trường. Nước sông chảy đều, sạch, ít ô nhiễm giúp hạn chế dịch bệnh, tăng tỷ lệ sống. Đồng thời, kinh nghiệm nuôi tích lũy qua nhiều năm cũng giúp bà con xử lý hiệu quả các tình huống phát sinh.

Hồi sinh sau thiên tai

Dù vậy, người nuôi cá lồng vẫn luôn đối mặt với nhiều rủi ro từ thiên tai. Như trường hợp của ông Phạm Công Huân (xã Nhân Thắng), cơn bão Yagi năm ngoái đã cuốn trôi toàn bộ 32 lồng cá của gia đình ông chỉ sau một đêm. “Mất trắng, tôi gần như gục ngã. Nhưng rồi vẫn phải vay mượn làm lại. Bây giờ dựng được 26 lồng và gần 10 mẫu ao, cố gắng phục hồi từng bước”, ông Huân chia sẻ.

Nuôi cá lồng trên sông Đuống. Ảnh: PV

Rút kinh nghiệm, ông Huân chuyển sang nuôi rải vụ, chủ động kéo lồng vào bờ khi có mưa lũ, kiểm soát sát sao chất lượng nước và dịch bệnh. “Giờ không dám liều nữa. Làm ăn phải cẩn trọng, đầu tư đến đâu chắc đến đó”, ông nói thêm.

Cùng cảnh ngộ, ông Trần Văn Quý (xã Đông Cứu) cho biết: “Mỗi lần nước sông đổi màu, là tôi bật ngay máy sục khí. Nuôi cá như chăm con mọn, lơ là là mất trắng”.

Theo ông Nguyễn Thành Trung – Phó Chi cục trưởng Chi cục Chăn nuôi, Thú y và Thủy sản tỉnh Bắc Ninh, hiện toàn tỉnh có gần 2.800 lồng cá, chủ yếu phân bố tại các xã ven sông Đuống như Phù Lãng, Đại Lai, Cao Đức, Mão Điền… Trung bình mỗi lồng cho năng suất 4–6 tấn, cao hơn nhiều so với nuôi ao đất.

Không chỉ dừng lại ở cá truyền thống, nhiều hộ dân đã mạnh dạn đưa vào nuôi các giống cá giá trị cao như chép lai, rô phi đơn tính, nheo Mỹ, cá tầm… Việc áp dụng quy trình nuôi an toàn, kiểm soát môi trường, sử dụng giống chất lượng, kết hợp với kỹ thuật nuôi tiên tiến đang từng bước nâng tầm thủy sản Bắc Ninh.

Chi cục Chăn nuôi, Thú y và Thủy sản tỉnh cũng triển khai nhiều giải pháp hỗ trợ như xây dựng mạng lưới quan trắc môi trường, cảnh báo dịch bệnh, tập huấn kỹ thuật và xúc tiến thương mại. Đồng thời, ngành nông nghiệp khuyến khích người dân liên kết theo mô hình hợp tác xã, chi hội nghề cá để tăng cường liên kết, giảm chi phí sản xuất và nâng cao sức cạnh tranh.

Dẫu còn nhiều rủi ro về thiên tai hay biến động thị trường, nhưng với tinh thần kiên cường, đổi mới cách làm và sự hỗ trợ của ngành chức năng, nghề nuôi cá lồng ở Bắc Ninh đang dần khẳng định được chỗ đứng, không chỉ mang về thu nhập ổn định mà còn nuôi lớn niềm tin về một tương lai bền vững hơn từ chính dòng sông quê hương.

Minh Khuê